اختلال وسواس فکری عملی OCD چیست؟ علائم و درمان های این اختلال چی
OCD چیست؟
از خانه بیرون می‌روید ولی برمی‌گردید و برای اطمینان از قفل بودن آن، چندین بار قفل در را باز و بسته می‌کنید؟ در خیابان هنگام راه رفتن، پای خود را روی خطوط، نمی‌گذارید؟ حمام کردنتان طولانی‌تر از افراد عادی است ؟ تمام این مثال ها و نشانه ها بخشی از نشانه‌های اختلالی به نام اختلال وسواس فکری عملی یا OCD هستند. شاید بسیاری از ما در این دنیای پراسترس در حال حاضر، بدون اینکه بدانیم از این اختلال رنج می‌بریم. بهتر است با علائم و راه های درمان وسواس فکری عملی برای نجات خود یا اطرافیانمان بیشتر آشنا شویم. درصورتی که مبتلا به این اختلال هستید، مراجعه به متخصص مغز و اعصاب به شما پیشنهاد می‌شود.
طبیعیست که دو بار اتو را چک کنید تا ببینید سیم آن را از برق کشیده‌اید، یا برگردید ببینید درب ماشین را قفل کرده‌اید یا خیر. اما اگر دچار اختلال وسواس فکری عملی باشید، این رفتارها و افکار وسواس گونه‌ی شما بقدری زیاد می‌شود که در زندگی شما باعث اختلال می‌شود. به کمک درمان ها و استراتژی خودیاری، می‌توانید تا حد زیادی این افکار ناخواسته و تمایلات غیرمنطقی را کنترل کنید زندگی‌تان را دوباره مانند قبل در دست بگیرید.
اختلال وسواس فکری عملی چیست؟
مشخصه ی اختلال وسواس فکر عملی (OCD) افکار ناخواسته و غیرقابل کنترل و الگوهای مکرر رفتاری است و برای انجام این موارد شما احساس اجبار می‌کنید. اگر OCD داشته باشید، با وجود اینکه می‌دانید که این افکار و رفتارهای وسواسگونهی شما غیرمنطقی است، با این حال برای مقاومت در برابر این مشکل و رهایی از آن، احساس ناتوانی می‌کنید.
اختلال وسواس فکری عملی سبب می‌شود مغز، روی برخی افکار یا تمایلات، قفل کند. برای درک بهتر این مسئله این مثال را در نظر بگیرید که برای اطمینان از بسته بودن شیر اجاق گاز یا تمیز بودن دست‌های تان، 20 بار به سمت گاز بروید یا دست‌های‌تان را بشویید.
درک بهتر وسواس فکری عملی
OCD شامل تصاویر، افکار یا انگیزه‌هایی غیرارادی است که به طور مکرر در ذهن شما ایجاد می‌شوند. این مسئله در کنترل شما نیست و چیزی نیست که شما بخواهید. این افکار وسواس‌گونه، متاسفانه اغلب ناراحت‌کننده و مزاحم هستند.
وسواس عملی، شما نسبت به انجام رفتار یا الگوهای مکرر رفتاری، احساس تمایل می‌کنید و معمولا در تلاش برای از بین بردن وسواس فکری انجام می‌شود.
به عنوان مثال، تمایل به نظافت اساسی اگر از آلودگی می‌ترسید، در شما ایجاد می‌شود. با این حال، آرامشی که بعد از نظافت حاصل می‌شود، هرگز پایدار نیست. در اصل، این افکار وسواس گونه، از دفعه ی قبل هربار قوی تر می‌شود و معمولا منجر به اضطراب می‌شوند، زیرا نسبت به گذشته، زمان‌گیرتر و سخت تر می‌شود. این دور باطلِ OCD یا اختلال وسواس فکری عملی است.
افرادی که دچار اختلال وسواس فکری عملی، شامل دسته بندی های زیر هستند:
وارسی‌کننده‌ها . این افراد مکررا، اگر کارهایی را که توجه نکردن اطمینان از انجام آنها ممکن است خطرآفرین یا آسیب‌زا باشد را چک میکنند، مواردی مانند قفل کردن درها یا بستن شیر اجاق گاز.
شستشوگرها . که از آلودگی هراس دارند. این افراد اغلب دست‌های خود را به طور مکرر می‌شویند.
شکاک‌ها. آن ها از این که اگر کاری را درست یا بی‌عیب و نقص انجام ندهند، مجازات شوند، هراس دارند.
ذخیره‌سازها . این افراد از این می‌ترسند که مبادا دوباره به چیزی که دور انداخته اند، احتیاج پیدا کنند. آنها به حالت وسواس گونه ای، شروع به ذخیره ی چیزهایی که نیاز ندارند یا استفاده نمی‌کنند، میکنند.
شمارشگر‌ها و برنامه‌ریزها . آن ها مدام به نظم و ترتیب فکر میکنند و ممکن است عقاید خرافاتی درباره‌ی اعداد، رنگ‌ها یا ترتیب‌های خاص، ذهن‌شان داشته باشند.
اختلال وسواس فکری عملی OCD چه علائمی دارد؟
اینکه شما افکار و رفتارهای وسواس‌گونه داشته باشید به این معنی نیست که شما حتما دچار اختلال وسواس فکری عملی هستید. در افراد مبتلا به OCD ، این افکار و رفتارها باعث به وجود آمدن اضطراب شدید، صرف وقت زیاد و اختلال در زندگی و روابط روزانه می‌شود. وسواس به این معنیست که برای اطمینان از بسته بودن شیر اجاق گاز، 20 بار به سمت گاز بروید و اطمینان پیدا کنید، یا از ترس آلودگی، دست‌های خود را را به حد افراط بشویید.
اغلب کسانیکه که دچار اختلال وسواس فکری عملی (OCD) هستند، هم وسواس فکری و هم عملی دارند، و همچنین بعضی افراد، فقط یکی از این دو مورد را تجربه میکنند.
افکار وسواس گونه
افکار وسواس گونه ای که در اختلال وسواس فکری عملی رایج هستند، عبارتند از:
- ترس از اینکه کنترل خود را از دست دهند و به خود یا دیگران آسیب برسانند
- ترس از آلوده شدن با خاک، میکروب‌ها یا دیگر مواد آلوده
- تمرکز بیش از اندازه روی اخلاقیات
- افکار و تصورات شدید جنسی
- ترس نداشتن یا از دست دادن چیزهایی که زمانی ممکن است به آنها نیاز پیدا کنند
- نظم و ترتیب افراطی .از نظر این افراد هر چیزی باید دقیقا سر جای خودش قرار بگیرد
- خرافات. توجه بیش از اندازه به مواردی که بد یمن یا خوش یمن خوانده می‌شوند
رفتارهای وسواس‌گونه
اختلال وسواس فکری عملی شامل رفتار های وسواس گونه ی رایج زیر هستند:
- تماس گرفتن مکرر با اعضای خانواده و اطمینان پیدا کردن از صحت و سلامت آنها
- بررسی افراطی و چندباره‌ی مواردی از قبیل قفل‌ها، وسایل و کلیدهای برق و غیره
- انجام کارهای بی‌معنا همچون ضرب گرفتن با انگشت یا پا، شمردن، تکرار کلمات خاص و دیگر کارها برای کاهش اضطراب
- صرف وقت و زمان زیاد . بیش از حد برای نظافت و شست‌و‌شو
- جمع‌آوری وسایل غیرضروری مانند روزنامه‌های قدیمی یا ظروف خالی غذا
- داشتن حساسیت بیش از اندازه به نظم و ترتیب محیط پیرامون
رابطه‌ی بین ذخیره‌سازی و جمع آوری با اختلال وسواس فکری عملی
نشانه‌ی رایج افراد مبتلا به OCD، رفتار وسواسگونهی ذخیره‌سازی ، جمع‌آوری و نگهداری وسایل بی‌ارزش و غیر ضروری است. افرادی که این رفتار را از خود نشان می‌دهند، از اختلال‌های دیگر همچون افسردگی، وسواس خرید، استرس پس از سانحه (PTSD)، جنون سرقت، اختلال کم‌توجهی-بیش‌فعالی (ADHD)، کندن پوست یا اختلال تیک هم به احتمال زیاد رنج می‌برند.
علائم و نشانه های وسواس فکری عملی در کودکان چیست؟
با وجود اینکه اختلال وسواس فکری عملی اغلب در سنین نوجوانی یا جوانی شروع می‌شود، گاهی اوقات، در کودکان نیز نشانه‌هایی شبیه ODC وجود دارد. با این حال، علائم دیگر اختلالات همچون اوتیسم، اختلال کم‌توجهی و نشانگان توره میتواند شبیه نشانه‌های اختلال OCD باشد، بنابراین معاینه‌ی پزشکی و روان‌شناختی کامل، قبل از هر گونه تشخیص، ضروری است.
